Pisownia partykuły nie z imiesłowami przymiotnikowymi

Imiesłów to forma czasownika, która bardzo często sprawia użytkownikom języka wiele trudności. Przykładem może być pisownia nie z imiesłowem przymiotnikowym, do dziś budząca wiele wątpliwości i kontrowersji. Obowiązująca do końca XX wieku reguła mówiła bowiem, że partykułę nie z imiesłowem przymiotnikowym piszemy łącznie, gdy występuje on w znaczeniu przymiotnikowym, natomiast osobno – gdy w znaczeniu czasownikowym.

W związku z tym, iż nierzadko trudno było dookreślić znaczenie danego imiesłowu, Rada Języka Polskiego w 1997 roku zmieniła tę zasadę i – zgodnie z obowiązującą obecnie uchwałą – partykułę nie (w formie zaprzeczenia) piszemy łącznie z imiesłowami przymiotnikowymi, bez względu na to, czy są one użyte w znaczeniu przymiotnika czy czasownika, np. niepalący (człowiek, który nie pali w danej chwili / człowiek, który nie pali w ogóle), nieopisany (taki, którego nie można opisać / taki, który nie został jeszcze opisany):

Nie wykluczając zasadniczych zmian w przyszłości w polskiej ortografii, Rada Języka Polskiego podejmuje decyzję pozytywną co do łącznej pisowni nie z imiesłowami odmiennymi z dopuszczalnością świadomej pisowni rozdzielnej.
(Uchwała ortograficzna nr 1 Rady Języka Polskiego w sprawie pisowni nie z imiesłowami przymiotnikowymi, przyjęta na III posiedzeniu plenarnym Rady Języka Polskiego, dn. 9 grudnia 1997 r.).

Dopuszcza się jednak pisownię rozłączną nie z imiesłowem w przypadku, gdy ma to na celu ewidentne podkreślenie związku z czynnością (np. To jest wciąż nie zrobione) lub – gdy jest to świadome zaprzeczenie, dodatkowo zaakcentowane poprzez kontekst wypowiedzi (np. Nie zdrowy, lecz chory).

Sylwia Mosińska