Język polski i kultura polska w Chinach

..........................

TYTUŁ: Język polski  i kultura polska w Chinach

AUTOR: Daria Prokop

FORMAT: A5

ILOŚĆ STRON: 148

ROK WYDANIA: 2017

WYDAWNICTWO: Primum Verbum

ISBN: 978-83-65237-42-2

Opis

Początek wieku XXI, a w szczególności ostatnie lata pokazują duże zainteresowanie Chin krajem nad Wisłą. Zainteresowanie to spowodowane jest dostrzeganiem w Polsce partnera w interesach i łącznika między światem Zachodu i światem Wschodu. Publikacja ma na celu przedstawienie zarysu wzajemnych relacji obu krajów i opisanie tego, w jaki sposób manifestuje się obecność Polski – jej języka i kultury – w Państwie Środka.

O rosnącym zainteresowaniu Polską w Chinach świadczy dynamiczny rozwój chińskich polonistyk. Jeszcze dziesięć lat temu na terenie Państwa Środka funkcjonowała jedna filologia polska, utworzona w roku 1954 na Uniwersytecie Języków Obcych w Pekinie. Dzisiaj w Chinach już cztery uczelnie wyższe oferują swoim studentom naukę języka polskiego w ramach osobnego kierunku studiów. Ekspansja polonistyki w Chinach ma bezpośredni związek z polityką i porozumieniami na płaszczyźnie gospodarczej między Polską a Chinami, które sprawiają, że język polski staje się w Państwie Środka potrzebnym narzędziem komunikacyjnym w trakcie rozmów biznesowych, przez co jest atrakcyjny dla młodych ludzi poszukujących swojego miejsca na rynku pracy.

Książka, po przedstawieniu zarysu historii relacji polsko-chińskich na przestrzeni wieków, ma na celu zaprezentowanie historii obecności języka polskiego i kultury polskiej w Chinach od momentu pierwszego ich pojawienia się po czasy współczesne. Wiele miejsca poświęcone zostało rozwojowi studiów polonistycznych w Państwie Środka oraz pracy tamtejszych tłumaczy parających się przekładem literatury polskiej na język chiński. Istotny punkt rozważań stanowi próba wyboru wydarzeń ważnych dla Polski, które w znaczący sposób wpłynęły na rozwój polskiej kultury i które mogą być zaprezentowane chińskiemu odbiorcy na zasadzie porównania do wydarzeń z historii Chin i przez to wykorzystane do budowania mostu porozumienia między studentami z Państwa Środka a Polakami i polskimi realiami.

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie
Rozdział 1. Początki stosunków polsko-chińskich
1.1. Misjonarze polscy na terenie Cesarstwa Chińskiego
1.2. Polskie osadnictwo w Mandżurii
1.2.1. Historia polskiego osadnictwa w Mandżurii
1.2.2. Życie kulturalne Polaków w Mandżurii
1.2.3. Polskie ośrodki kulturalne w Mandżurii
1.2.4. Polskie szkolnictwo
1.2.5. Polska prasa
1.2.6. Kościół katolicki w Mandżurii
1.2.7. Inne stowarzyszenia polskie na terenie Mandżurii
1.2.8. Pozostałości po polskim osadnictwie
1.3. Współpraca międzynarodowa
1.4. Stosunki polsko-chińskie na płaszczyźnie gospodarczej
1.5. Polsko-chińskie relacje kulturalne
Rozdział 2. Nauczanie języka polskiego w Chinach. Chińskie polonistyki
2.1. Polonistyka w Pekinie
2.1.1. Utworzenie polonistyki w Pekinie
2.1.2. Kadra pekińskiej polonistyki
2.1.3. Dydaktyka na polonistyce w Pekinie
2.1.4. Współpraca z polskimi instytucjami rządowymi
2.1.5. Współpraca z uczelniami w Polsce
2.1.6. Współpraca z innymi polonistykami azjatyckimi
2.1.7. Dorobek naukowy kadry pekińskiej polonistyki
2.2. Polonistyka w Harbinie
2.2.1. Utworzenie polonistyki w Harbinie
2.2.2. Współpraca polonistyki w Harbinie z Uniwersytetem Gdańskim
2.3. Polonistyka w Kantonie
2.3.1. Utworzenie polonistyki w Kantonie
2.3.2. Dydaktyka na polonistyce w Kantonie
2.3.3. Współpraca z uczelniami w Polsce
2.4. Polonistyka w Shenyang
2.4.1. Utworzenie lektoratu w Shenyang
2.4.2. Dydaktyka na lektoracie w Shenyang
2.4.3. Współpraca z uczelniami w Polsce
2.4.4. Powstanie polonistyki w Shenyang
2.4.5. Dydaktyka w Centrum Studiów Polskich w Shenyang
2.5. Lektorat w Zhaoqing
2.5.1. Powstanie lektoratu w Zhaoqing
2.5.2. Dydaktyka na lektoracie w Zhaoqing
2.5.3. Dzień Polski na Uniwersytecie w Zhaoqing
2.6. Szkolny Punkt Konsultacyjny w Pekinie
2.7. Spotkania Polonistyk Trzech Krajów
2.7.1. Współpraca między azjatyckimi polonistykami
2.7.2. Historia Spotkań Polonistyk Trzech Krajów
2.7.3. Pierwsze Spotkanie Polonistyk Trzech Krajów
2.7.4. Drugie Spotkanie Polonistyk Trzech Krajów
2.7.5. Trzecie Spotkanie Polonistyk Trzech Krajów
2.7.6. Czwarte Spotkanie Polonistyk Trzech Krajów
2.8. Chińscy poloniści zasłużeni dla promocji języka polskiego i kultury polskiej
2.8.1. Lin Hongliang
2.8.2. Yi Lijun
2.9. Zainteresowanie Polską w Chinach. Przyszłość chińskiej polonistyki
Rozdział 3. Literatura polska i polski film w Chinach
3.1. Powody zainteresowania literaturą polską w Chinach
3.2. Prezentacja literatury polskiej w Chinach
3.2.1. Pierwszy okres – tłumaczenia z udziałem języka pośrednika
3.2.2. Rewolucja kulturalna
3.2.3. Pierwsze lata po upadku rewolucji kulturalnej
3.2.4. Drugi okres – tłumaczenia bezpośrednio z języka polskiego
3.2.5. Pan Tadeusz w języku chińskim
3.2.6. Ferdydurke w języku chińskim
3.2.7. Opracowania i syntezy autorstwa chińskich polonistów
3.3. Sytuacja na rynku wydawniczym
3.4. Literatura polska we współczesnych Chinach
3.4.1. Bruno Schulz w Chinach
3.4.2. Tadeusz Borowski w Chinach
3.4.3. „Błękitna Europa Wschodnia”
3.4.4. Międzynarodowa Nagroda Poetycka
3.4.5. Nowe wydanie Dziadów Adama Mickiewicza
3.4.6. Orzeł Niezłomny
3.4.7. Twórczość Andrzeja Sapkowskiego w Chinach
3.5. Trudne miejsca w przekładzie z języka polskiego na język chiński
3.5.1. Miejsca szczególnie trudne w przekładzie z perspektywy tłumaczy
3.6. Historia obecności polskiego filmu w Chinach
3.6.1. Pierwszy polski film w Chinach
3.6.2. Polski film w Chinach w latach 50. i 60. XX wieku
3.6.3. Polski film w Chinach w latach 80. i 90. XX wieku
3.6.4. Polski film w Chinach w XXI wieku
3.7. Promocja polskiego kina w Chinach
3.7.1. Piąty Pekiński Międzynarodowy Festiwal Filmowy
3.7.2. Polskie kino w Tianjin
3.7.3. Książka Polish Cinema Now
Rozdział 4. Prezentowanie polskiej kultury Chińczykom. Miejsca wspólne w historii Polski i Chin
4.1. Nauczanie kultury jako część procesu kształcenia językowego
4.1.1. Koncepcja Piotra Garncarka.
4.1.2. Koncepcja Przemysława Gębala i jego zarzuty wobec koncepcji Piotra Garncarka
4.1.3. Poszukiwanie złotego środka
4.2. Trudności w nauczaniu kultury polskiej Chińczyków
4.2.1. Imiona polskie
4.2.2. Rutyna dnia
4.2.3. Język oficjalny i nieoficjalny w komunikacji
4.2.4. Religia i filozofie
4.3. Miejsca wspólne w historii Polski i Chin
4.3.1. Rozbiory Polski i sytuacja Chin na początku XX wieku
4.3.2. Okres wojny i okupacji
4.3.3. Masakra w Nankinie. Naruszenie Strefy Bezpieczeństwa
4.3.4. Eksperymenty medyczne na jeńcach
4.3.5. Doświadczenia komunizmu
4.3.6. Przemiany polityczne i społeczne na drodze do kapitalizmu
Podsumowanie
Bibliografia
Streszczenie
The summary

Fragmenty

***

Chińscy inteligenci, pisarze i działacze społeczni z początku XX wieku sięgnęli do zagranicznych dzieł literackich przedstawiających narodową walkę o wolność i sprzeciwianie się uciskowi okupantów, uważając, że „głos krzywdzonych narodów wołających o prawdę i sprawiedliwość jest prawdziwą prawdą i sprawiedliwością” i dostrzegając w tym szansę dla odzyskania swojej wolności. Pośród dzieł literackich, do których w tamtym czasie sięgnięto, nie mogło zabraknąć utworów literatury polskiej, szczególnie uwikłanej w tamtym okresie w walkę o niepodległość i zachowanie własnej kultury w sytuacji całkowitej utraty suwerenności na rzecz państw ościennych. Literatura polska miała dodatkową wartość dla Chińczyków o tyle, że jednym z agresorów, przeciwko którym występowała, była carska Rosja, będąca równocześnie jednym z mocarstw kolonizujących ówczesne Chiny (na mocy traktatu z Pekinu podpisanego w 1860 roku po Trzeciej Wojnie Opiumowej Rosja otrzymała tereny Mandżurii na północnym wchodzie Chin).

***

Polskimi autorami, którymi przede wszystkim zainteresowali się Chińczycy, byli Adam Mickiewicz i Henryk Sienkiewicz. Lu Xun, wybitny chiński pisarz, określił obu Polaków mianem „niebieskiego ognia”, nazywając ich także Prometeuszami, którzy, podobnie do mitologicznego bohatera, z poświęceniem nieśli światłość uciemiężonym ludziom. W swoim artykule O sile poezji demonicznej wydanym w 1908 roku w miesięczniki „Honan” zajął się przybliżeniem sylwetki Adama Mickiewicza chińskiemu czytelnikowi, omawiając jego życie i twórczość. W tym samym artykule wspomniał też o Henryku Sienkiewiczu, nazywając pisarza „polskim poetą narodowym, który pisał prozą”.

Trudna sytuacja polityczna Chin na początku XX wieku i poszukiwanie przez tamtejszych pisarzy inspiracji wśród literatury krajów o podobnym doświadczeniu historycznym i społecznym doprowadziło do przeniesienia na grunt Państwa Środka literatury polskiej i zaprezentowanie jej dzieł chińskiemu czytelnikowi. Szczególną rolę odegrał w tym procesie Lu Xun, który stał się propagatorem twórczości przede wszystkim Henryka Sienkiewicza i Adama Mickiewicza poprzez pisanie prac na temat obu autorów, a także podjęcie się tłumaczenia ich dzieł na język chiński