Opis
Literatura obozowa to — jak pisał Kazimierz Wyka w Pograniczu powieści — literatura ‘solidarnej pamięci’, literatura wartości. Cechą charakterystyczną utworów tego gatunku jest „ukazanie w nich momentów obozowej egzystencji świadczących o wierności zasadom etycznym […] Piszących charakteryzuje rozumna postawa […] szczerość w opisywaniu obozowych reguł zachowań, odsłanianie tego, co w człowieku objawia się jako zwierzęca fizjologia głodu i strachu, obok przykładów świadczących o nim jako o istocie zakorzenionej w sferze wartości”. Tworzyli ją tacy wielcy i uznani twórcy, jak Tadeusz Bo-rowski, Zofia Kossak-Szczucka, Zofia Nałkowska czy Gustaw Herling-Grudziński. W okresie PRL jest ona jednak zasadniczo różna od współczesnej literatury określanej mianem ‘literatury Holocaustu’.
Niniejsza praca nie ma ambicji omówienia wielkiej liczby pozycji literatury obozowej, jaka ukazała się w PRL, w sposób kompletny. Ogranicza się do wybranych utworów literackich autorów mniej znanych, wychodząc od pojęcia ‘oral history’. „Oral history jest odłamem badań historycznych, który zajmuje się tekstami napisanymi przez tzw. ‘świadków’ wydarzeń historycznych”. W niniejszej pracy nie chodzi jednak o klasyczną ‘oral history’, czyli literaturę spisaną jako doświadczenie życiowe autorów w formie wywiadów utrwalanych przy pomocy środków technicznych, takich jak np. zapis magnetofonowy. Termin służy raczej do określenia funkcji literatury obozowej, jaką jest danie świadectwa przeżytym zdarzeniom i utrwalenie faktów. Zachowany został zatem makrohistoryczny sposób podejścia do wydarzeń drugiej wojny światowej. [fragment]
SPIS TREŚCI
Wstęp
I. Propaganda jako zagadnienie norm i wartości
1. Pojęcie systemu w kontekście współczesnej teorii komunikacji i kultury
1.1. ‘Sens’ według Niklasa Luhmanna
1.2. Zagadnienie kontyngencji i kompleksowości
1.2.1. Kompleksowość
1.3. Cechy systemu socjalnego
1.4. Kolektyw a rola społeczna jako stabilna interakcja według Parsonsa
1.5. Pojęcie rozwoju systemu
1.6. Konstruktywizm
2. Perswazja i manipulacja jako zagadnienie norm i wartości
2.1. Tradycyjne rozumienie perswazji
2.2. Pojęcia normy i wartości
2.3. Norma i wartość a perswazja w aspekcie pragmatycznym
2.4. Tworzenie drugiej i trzeciej rzeczywistości jako funkcja propagandy
2.5. Zasada poprawności a propaganda
2.6. Definicje propagandy
3. Podsumowanie
II. Literatura obozowa a świat wartości PRL
1. Wprowadzenie
1.1. Zanik podmiotu i artykulacja głosu pokolenia jako cechy poetyki literatury Kolumbów
1.2. Dyskusja z pojęciem ‘literatura Holocaustu’
2. Literatura obozowa a polityka historyczna i pamięć kulturowa
2.1. Biblioteka Pamięci Pokoleń
3. Więźniowie po stronie niosącej wolność Armii Radzieckiej
3.1. Wprowadzenie
3.2. Literatura obozowa jako ‘oral history’
3.3. Dokumentacja zbrodni jako podstawa polityki historycznej. Pierwsze publikacje
3.4. Procesy zbrodniarzy w PRL jako realizacja idei swoistego prawa naturalnego
3.5. Dokumentacja i ujęcie literackie wojennych wydarzeń oraz ich ocena
3.6. Tematyka wojenna w świetle historii literatury PRL
3.7. Tolerancja jako stabilizacja wartości ustrojowych. Dokumentacje problematyki getta łódzkiego w kontekście faszystowskiej Łodzi
4. Apel do społeczności międzynarodowej — proces norymberski i powstanie warszawskie w literaturze PRL
4.1. Wprowadzenie
5. O sprawę piastowską i słowiańską — Polska w prastarych granicach
5.1. PRL jako dyktatura za żelazną kurtyną
5.2. Życie najwyższą wartością. Literatura obozowa jako proste relacje z dnia codziennego okupacji
5.3. W obronie człowieka pracy w każdym systemie politycznym
5.4. Młodzież podstawową wartością
6. W imię gwarancji sojuszniczych — za NRD, przeciw ‘NRF’
7. W imię dialogu i pojednania — lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte
8. W walce o prawdę — przeciw prowokacjom propagandowym
9. Solidarność i otwartość. Żydzi w literaturze PRL
Podsumowanie
Aneks
Literatura
